بابه روز باش

دامنه كاربرد

1 .        اين استاندارد، مسئوليت حسابرس در زمينه اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي و همچنين، شكل و محتواي گزارش حسابرس، به عنوان محصول حسابرسي صورتهاي مالي، را تعيين و توصيف مي‌کند.

2 .        استانداردهاي 705[1] و 706[2]، به شكل و محتواي گزارش حسابرس در موارد ارائه گزارشهاي تعديل شده اختصاص دارد.

3 .        اين استاندارد، با توجه به مجموعه كامل صورتهاي مالي با مقاصد عمومي تدوين شده است. استاندارد 800[3] در باره حسابرسي موارد خاص، از جمله حسابرسي صورتهاي مالي تهيه شده براساس مبناي جامع حسابداري ديگري غير از استانداردهاي حسابداري، کاربرد دارد.

4 .        اين استاندارد يكنواختي گزارشهاي حسابرسي را بهبود مي‌بخشد. يكنواختي در گزارش حسابرسي، اعتبار آن را افزايش مي‌دهد و به درك استفاده ‌كنندگان و تشخيص شرايط غير عادي كمك مي‌كند.

تاريخ اجرا

5 .        اين استاندارد براي حسابرسي صورتهاي مالي كه دوره مالي آنها از اول فروردین 1390 و پس از آن شروع مي‌شود، لازم‌الاجرا است.

[1]. استاندارد حسابرسي 705، ”اظهارنظرهاي تعديل شده در گزارش حسابرس مستقل“

2. استاندارد حسابرسي 706، ”بندهاي تأكيد بر مطلب خاص و ساير بندهاي توضيحي در گزارش حسابرس مستقل“
3. استاندارد حسابرسي 800، ”ملاحظات خاص در حسابرسی صورتهای مالی تهیه شده براساس چارچوبهای با مقاصد خاص (تجدید نظر شده 1390)“

6 .        اهداف حسابرس عبارت است از:

الف ـ    اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي، براساس ارزيابي نتايج به دست آمده از شواهد حسابرسي کسب شده، و

ب   ـ    ارائه اظهارنظر به صورت شفاف در قالب يك گزارش كتبي، همراه با توصيف مبناي آن.

7 .        در استاندارد‌های حسابرسی، اصطلاحات زير با معاني مشخص شده براي آنها بکار رفته‌‌ است:

الف ـ    اظهارنظر تعديل نشده ‌ـ اظهارنظر حسابرس، در مواردي كه وي به اين نتيجه رسيده است صورتهاي مالي، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري به نحو مطلوب تهيه شده است.

ب   ـ    صورتهاي مالي با مقاصد عمومي ‌ـ صورتهاي مالي تهيه شده طبق استانداردهاي حسابداري.

8 .        در اين استاندارد، منظور از صورتهاي مالي، مجموعه كامل صورتهاي مالي با مقاصد عمومي شامل يادداشتهاي توضيحي است. معمولاً اين يادداشتها شامل خلاصه‌ اهم رويه‌هاي حسابداري و ساير اطلاعات توضيحي است. الزامات استانداردهاي حسابداري، شكل و محتواي صورتهاي مالي و اجزاي تشکيل‌دهنده مجموعه كامل صورتهاي مالي را مشخص مي‌كند.

اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي

9 .        حسابرس بايد درباره اينكه آيا صورتهاي مالي، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب تهيه شده است يا خير، اظهارنظر كند.

10 .     حسابرس براي تعيين نوع اظهارنظر ‌بايد نتيجه‌گيري کند که آيا نسبت به عاري بودن يا نبودن صورتهاي مالي از تحريفهاي بااهميت ناشي از تقلب يا اشتباه، اطمينان معقول کسب کرده است يا خير.

             براي اين نتيجه‌گيري، حسابرس بايد موارد زير را مدنظر قرار دهد:

الف ـ    نتيجه‌گيري در مورد کسب شواهد حسابرسي کافي و مناسب طبق استاندارد 330[1]؛

ب   ـ    نتيجه‌گيري در مورد بااهميت بودن يا نبودن تحريفهاي اصلاح نشده (به تنهايي يا در مجموع) و طبق استاندارد 450[2]،

پ   ـ    ارزيابيهاي لازم طبق بندهاي 11 تا 13 اين استاندارد.

11 .     حسابرس بايد اين موضوع را ارزيابي كند كه آيا صورتهاي مالي، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب تهيه شده است يا خير. در اين ارزيابي بايد به جنبه‌هاي كيفي رويه‌هاي حسابداري واحد تجاري، شامل نشانه‌هاي احتمالي جانبداري در قضاوتهاي مديريت، توجه شود. (رک: بندهاي ت‌ـ1 تا ت‌ـ3)

12 .     حسابرس بايد با توجه به الزامات استانداردهاي حسابداري، به ويژه موارد زير را ارزيابي كند:

الف ـ    کفايت افشاي اهم رويه‌هاي حسابداري؛

ب   ـ    هماهنگي رويه‌هاي حسابداري با استانداردهاي حسابداري و مناسب بودن آنها؛

پ   ـ    معقول بودن براوردهاي حسابداري انجام شده توسط مديريت؛

ت   ـ    مربوط بودن، قابل اتکا بودن، قابل مقايسه بودن و قابل فهم بودن اطلاعات ارائه شده در صورتهاي مالي؛

ث   ـ    کفايت اطلاعات افشا شده در صورتهاي مالي، جهت کمک به استفاده‌كنندگان براي درک آثار معاملات و رويدادهاي بااهميت بر اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي؛ و (رک: بند ت‌ـ4)

ج    ـ    مناسب بودن اصطلاحات مورد استفاده در صورتهاي مالي، شامل عناوين صورتهاي مالي.

13 .     حسابرس بايد مناسب بودن نحوه اشاره يا توصيف استانداردهاي حسابداري مبناي تهيه صورتهاي مالي را بررسي کند. (رک: بندهاي ت‌ـ5 تا ت‌ـ9)

شكل اظهارنظر

14 .     حسابرس زماني بايد اظهارنظر تعديل نشده ارائه ‌كند كه براساس نتيجه‌گيري او صورتهاي مالي، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب تهيه شده است.

15 .     اگر حسابرس:

الف ـ    براساس شواهد حسابرسي کسب شده به اين نتيجه برسد كه، صورتهاي مالي عاري از تحريف بااهميت نيست؛ يا

ب   ـ    قادر به کسب شواهد حسابرسي كافي و مناسب براي نتيجه‌گيري درباره نبود تحريف بااهميت در صورتهاي مالي نباشد،

بايد طبق استاندارد 705 اظهارنظر خود را در گزارش حسابرسي تعديل كند.

گزارش حسابرس

16 .      گزارش حسابرس بايد کتبي باشد. نمونه‌‌اي از گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي در پيوست اين استاندارد ارائه شده است.

اجزاي گزارش حسابرس

عنوان

17 .     گزارش حسابرس بايد عنواني داشته باشد كه مشخصاً نشان دهد گزارش يک حسابرس مستقل است. (رک: بند ت‌ـ10)

مخاطب

18 .     مخاطب گزارش حسابرس بايد با توجه به شرايط قرارداد و يا الزامات قانوني مشخص شود. (رک: بند ت‌ـ11)

بند مقدمه

19 .     در بند مقدمه گزارش حسابرس بايد مطالب زير تصريح شود: (رک: به بندهاي ت‌ـ12 و ت‌ـ13)

الف ـ    نام واحد تجاري كه صورتهاي مالي آن حسابرسي شده است؛

ب   ـ    اينكه صورتهاي مالي، حسابرسي شده است؛

پ   ـ    عناوين صورتهاي مالي حسابرسي شده؛

ت   ـ    عطف يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي؛

ث   ـ    تاريخ و دوره تحت پوشش صورتهاي مالي.

مسئوليت هيئت مديره در قبال صورتهاي مالي

20 .     گزارش حسابرس بايد شامل بخشي با عنوان ”مسئوليت هيئت مديره (يا ارکان مشابه آن) در قبال صورتهاي مالي“ باشد.

21 .     در اين بخش از گزارش حسابرس، مسئوليتهاي اشخاصي كه در قبال تهيه صورتهاي مالي مسئوليت دارند، توصيف مي‌شود. عموماً اين مسئوليت به عهده هيئت مديره واحد تجاري يا ارکان مشابه آن است.

22 .     براي توصيف مسئوليت، در گزارش بايد تصريح ‌شود که هيئت مديره مسئول تهيه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري است؛ اين مسئوليت از جمله شامل طراحي، اعمال و حفظ كنترلهاي داخلي مربوط به تهيه صورتهاي مالي است به گونه‌اي که اين صورتها عاري از تحريف بااهميت ناشي از تقلب يا اشتباه باشد. (رک: بندهاي ت‌ـ14 و ت‌ـ15)

مسئوليت حسابرس

23 .     گزارش حسابرس بايد شامل بخشي با عنوان ”مسئوليت حسابرس“ باشد.

24 .     در گزارش حسابرس بايد بيان شود كه مسئوليت حسابرس، اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي براساس حسابرسي انجام شده طبق استانداردهاي حسابرسي است. در گزارش حسابرس همچنين بايد بيان شود كه اين استانداردها ايجاب مي‌کند حسابرس الزامات آيين رفتار حرفه‌اي را رعايت، و حسابرسي را به گونه‌اي برنامه ريزي و اجرا كند که از نبود تحريف بااهميت در صورتهاي مالي، اطمينان معقول کسب شود. (رک: بندهاي ت‌ـ16 تا ت‌ـ18)

25 .     در گزارش حسابرس، بايد توصيفي کلي از حسابرسي به صورت زير ارائه شود:

الف ـ    حسابرسي شامل اجراي روشهايي براي كسب شواهد حسابرسي در باره مبالغ و ديگر اطلاعات افشا شده در صورتهاي مالي است؛

ب   ـ    انتخاب روشهاي حسابرسي به قضاوت حسابرس، از جمله ارزيابي خطرهاي تحريف بااهميت صورتهاي مالي ناشي از تقلب يا اشتباه، بستگي دارد. براي ارزيابي اين خطرها، كنترلهاي داخلي مربوط به تهيه صورتهاي مالي به منظور طراحي روشهاي حسابرسي مناسب شرايط موجود، و نه به قصد اظهارنظر نسبت به اثربخشي كنترلهاي داخلي واحد تجاري، بررسي مي‌شود، و

پ   ـ    حسابرسي همچنين شامل ارزيابي مناسب بودن رويه‌هاي حسابداري استفاده شده و معقول بودن براوردهاي حسابداري انجام شده توسط هيئت مديره و نيز ارزيابي كليت ارائه صورتهاي مالي است.

26 .     در گزارش حسابرسي بايد تصريح شود كه آيا به اعتقاد حسابرس، شواهد حسابرسي کسب شده به عنوان مبنايي براي اظهارنظر، کافي و مناسب است يا خير.

اظهارنظر حسابرس

27 .     گزارش حسابرس بايد شامل بخشي با عنوان ”اظهارنظر“ باشد.

28 .      هنگام ارائه اظهارنظر تعديل نشده نسبت به صورتهاي مالي تهيه شده طبق استانداردهاي حسابداري، نظر حسابرس بايد با استفاده از عبارت ”… صورتهاي مالي …، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب نشان مي‌دهد“ اظهار شود. (رک: بندهاي ت‌ـ19 و ت‌ـ20)

29 .     در مواردي که گزارش حسابرس به زباني غير از زبان فارسي ارائه مي‌شود بايد در بند اظهارنظر به ”استانداردهاي حسابداري ايران“ اشاره شود.

ساير مسئوليتهاي گزارشگري

30 .     چنانچه حسابرس علاوه بر مسئوليتهاي بيان شده در استانداردهاي حسابرسي براي گزارش نسبت به صورتهاي مالي، ساير مسئوليتهاي گزارشگري خود را در گزارش حسابرس مطرح کند، بايد اين مسئوليتها در بخش جداگانه‌اي از گزارش با يک عنوان فرعي مناسب مانند ”گزارش در مورد ساير الزامات قانوني و مقرراتي“ درج شود. (رک: بندهاي ت‌ـ21 و ت‌ـ22)

31 .     اگر گزارش حسابرس شامل بخش جداگانه‌اي براي ساير مسئوليتهاي گزارشگري باشد، لازم است عناوين و توضيحات اشاره شده در بندهاي 19 تا 28، با عنوان فرعي ”گزارش نسبت به صورتهاي مالي“ ارائه شود. ”گزارش در مورد ساير الزامات قانوني و مقرراتي“ بايد بعد از ”گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي“ آورده شود. (رک: بند ت‌ـ23)

امضاي حسابرس

32 .     گزارش حسابرس بايد توسط افراد داراي مجوز حرفه‌اي يا قانوني مربوط امضا شود. (رک: بند ت‌ـ24)

تاريخ گزارش حسابرس

33 .     تاريخ گزارش حسابرس نبايد قبل از تاريخ تکميل فرايند گردآوري شواهد حسابرسي كافي و مناسب به عنوان مبناي اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهاي مالي، باشد. اين شواهد بايد نشان‌دهنده موارد زير نيز باشد: (رک: بندهاي ت‌ـ25 تا ت‌ـ27)

الف ـ    صورتهاي مالي، شامل يادداشتهاي توضيحي، تهيه شده است؛ و

ب   ـ    اشخاص ذيربط مسئوليت صورتهاي مالي را پذيرفته‌اند.

نشاني حسابرس

34 .     نشاني حسابرس بايد در گزارش وي درج شود.

اشاره به استانداردهاي بين‌المللي حسابرسي در گزارش حسابرس

35 .      انجام حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي ايران منجر به رعايت استانداردهاي بين‌المللي حسابرسي نيز مي‌شود. بنابراين حسابرس مي‌تواند در صورت لزوم در گزارش خود علاوه بر استانداردهاي حسابرسي ايران به استانداردهاي بين‌المللي حسابرسي نيز اشاره كند.

ساير اطلاعات همراه صورتهاي مالي (رک: بندهاي ت‌ـ9 و ت‌ـ28 تا ت‌ـ33)

36 .      اگر همراه صورتهاي مالي حسابرسي شده اطلاعات ديگري ارائه شود كه ارائه آن به موجب استانداردهاي حسابداري، الزامي نيست، حسابرس بايد توجه داشته باشد که آيا اين اطلاعات به وضوح از صورتهاي مالي حسابرسي شده متمايز شده است يا خير. در صورت متمايز نبودن اين اطلاعات، حسابرس بايد از مديريت بخواهد تا نحوه ارائه اين اطلاعات حسابرسي نشده را تغيير دهد. اگر مديريت اين درخواست را نپذيرد، حسابرس بايد در گزارش خود تصريح کند که اطلاعات ياد شده، حسابرسي نشده است.

37 .         ساير اطلاعاتي كه ارائه آن طبق استانداردهاي حسابداري، الزامي نيست، اما به علت ماهيت و چگونگي ارائه، متمايز نمودن آن از صورتهاي مالي حسابرسي شده به وضوح، ميسر نيست و در نتيجه جزء لاينفک صورتهاي مالي است، بايد تحت پوشش اظهارنظر حسابرس قرار گيرد.

4. استاندارد حسابرسي 330، ”برخوردهای حسابرس با خطرهای ارزیابی شده (تجدیدنظر شده 1393)“، بند 26
5. استاندارد حسابرسي 450، ”ارزيابي تحريفهاي شناسايي شده در حسابرسي“

جنبه‌هاي كيفي رويه‌هاي حسابداري واحد تجاري (رک: بند 11)

ت‌ـ1.       مديريت درباره مبالغ و موارد افشا در صورتهاي مالي، قضاوتهاي متعددي را انجام مي‌دهد.

ت‌ـ2.       حسابرس ممكن است در بررسي جنبه‌هاي كيفي رويه‌هاي حسابداري واحد تجاري، از جانبداري احتمالي در قضاوتهاي مديريت مطلع شود. حسابرس ممکن است به اين نتيجه برسد كه آثار ناشي از نبود بي‌طرفي همراه با آثار تحريفهاي اصلاح نشده، سبب تحريف بااهميت صورتهاي مالي مي‌شود. نشانه‌هاي نبود بيطرفي كه مي‌تواند ارزيابي حسابرس را در خصوص وجود يا نبود تحريف بااهميت در صورتهاي مالي تحت تأثير قرار دهد شامل موارد زير است:

• اصلاح گزينشي تحريفهايي که در جريان حسابرسي به اطلاع مديريت رسيده است (براي مثال، اصلاح تحريفهايي که باعث افزايش سود دوره مي‌شود و اصلاح نکردن تحريفهايي که منجر به کاهش سود دوره مي‌گردد).
• جانبداري احتمالي مديريت در انجام براوردهاي حسابداري.

ت‌ـ3.       براي نتيجه‌گيري در مورد معقول بودن يا نبودن يک براورد حسابداري، نبايد نشانه‌هاي جانبداري احتمالي مديريت را به مثابه تحريف قلمداد نمود. با اين حال، اين نشانه‌ها مي‌تواند ارزيابي حسابرس از وجود يا نبود تحريف بااهميت در صورتهاي مالي را تحت تأثير قرار دهد.

افشاي آثار معاملات و رويدادهاي بااهميت بر اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي (رک: بند 12‌ـ ث)

ت‌ـ4.       هدف صورتهاي مالي تهيه شده طبق استانداردهاي حسابداري، ارائه اطلاعات درباره وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري است. با توجه به اين موضوع، حسابرس به ارزيابي اين مطلب مي‌پردازد که آيا اطلاعات افشا شده در صورتهاي مالي براي درك آثار معاملات و رويدادهاي بااهميت بر وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري توسط استفاده‌كنندگان مورد نظر، کفايت دارد يا خير.

اشاره به استانداردهاي حسابداري (رک: بند 13)

ت‌ـ5.       همانطور كه در استاندارد 200 تشريح شده است، هيئت مديره واحد تجاري يا ارکان مشابه آن، مسئول تهيه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري و اشاره به استانداردهاي مذکور در صورتهاي مالي است. اين امر به اين دليل اهميت دارد كه استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي را از چارچوب مبناي تهيه صورتهاي مالي آگاه مي‌سازد.

ت‌ـ6.       تصريح اينكه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري تهيه شده است، در شرايطي مناسب مي‌باشد كه تمام استانداردهاي حسابداري لازم‌‌الاجرا در دوره تحت پوشش صورتهاي مالي، رعايت شده باشد.

ت‌ـ7.       توصيف غير دقيق يا مشروط (مانند بيان اينکه”صورتهاي مالي عمدتاً طبق استانداردهاي حسابداري تهيه شده است“)، توصيف مناسبي نيست و مي‌تواند باعث گمراهي استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي شود.

ت‌ـ8.       در مواردي كه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري ايران تهيه شده است و شامل يك يادداشت يا صورت اضافي براي تطبيق آن با نتايج حاصل از کاربرد استانداردهاي بين‌المللي گزارشگري مالي باشد، نبايد منطبق با اين استانداردها قلمداد شود، زيرا صورتهاي مالي شامل همه اطلاعات مورد لزوم طبق استانداردهاي بين‌المللي نيست.

ت‌ـ9.       با اين وجود، ممكن است صورتهاي مالي طبق يک چارچوب گزارشگري مالي تهيه شود و در يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي ميزان مطابقت صورتهاي مالي با چارچوب ديگر توصيف شود (براي مثال، صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري ايران تهيه شود و ميزان انطباق آن با استانداردهاي بين‌المللي گزارشگري مالي نيز توصيف گردد). چنين توصيفي، همانطور كه در بند 37 عنوان شد، جزء ساير اطلاعاتي است كه به عنوان جزءلاينفك صورتهاي مالي تلقي مي‌گردد و بنابراين تحت پوشش اظهارنظر حسابرس قرار مي‌گيرد.

گزارش حسابرس

عنوان (رک: بند 17)

ت‌ـ10.     گزارش بايد عنوان ”گزارش حسابرس مستقل“ را داشته باشد. اين عنوان مؤيد آن است که حسابرس، الزامات آيين رفتار حرفه‌اي مربوط به استقلال را رعايت كرده است و بدين ترتيب گزارش حسابرس مستقل از گزارشهاي صادر شده توسط ديگران متمايز مي‌شود.

مخاطب (رک: بند 18)

ت‌ـ11.     مخاطب گزارش حسابرس معمولاً کساني هستند که اين گزارش براي استفاده آنها تهيه مي‌شود و غالباً مجمع عمومي عادي صاحبان سهام يا ارکان راهبري واحد تجاري است.

بند مقدمه (رک: بند 19)

ت‌ـ12.     در بند مقدمه گزارش حسابرس ضمن اشاره به نام واحد تجاري، عناوين صورتهاي مالي اساسي، تاريخ و دوره تحت پوشش آنها و يادداشتهاي توضيحي، تصريح مي‌شود که صورتهاي مالي حسابرسي شده است.

ت‌ـ13.     اگر حسابرس مطلع ‌شود كه صورتهاي مالي حسابرسي شده همراه با ساير اطلاعات، در مجموعه‌اي واحد مانند گزارش سالانه، منتشر خواهد شد، در صورتي كه شكل ارائه اجازه ‌دهد، ممکن است در گزارش خود شماره صفحات مربوط به صورتهاي مالي حسابرسي شده را مشخص کند. اين كار به استفاده‌كنندگان كمك مي‌كند صورتهاي مالي مورد اشاره در گزارش حسابرس را تشخيص دهند.

مسئوليت هيئت مديره در قبال صورتهاي مالي (رک: بند 22)

ت‌ـ14.     هيئت مديره واحد تجاري يا ارکان مشابه آن، مسئول تهيه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري است. براي مثال، در شرکتهاي سهامي، هيئت مديره مسئول تهيه صورتهاي مالي با مقاصد عمومي طبق استانداردهاي حسابداري است به گونه‌اي که وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري را به نحو مطلوب نشان دهد. اين مسئوليت از جمله شامل طراحي، اعمال و حفظ كنترلهاي داخلي مربوط به تهيه صورتهاي مالي است به گونه‌اي که اين صورتها عاري از تحريف بااهميت ناشي از تقلب يا اشتباه باشد.

ت‌ـ15.     در برخي شرايط ممكن است حسابرس براي انعكاس مسئوليتهاي اضافي مديريت در زمينه تهيه صورتهاي مالي طبق قوانين و مقررات خاص يا ماهيت واحد تجاري، به توصيف مسئوليت مديريت در بند 22 مواردي را اضافه كند.

مسئوليت حسابرس (رک: بند 24)

ت‌ـ16.     در گزارش حسابرس تصريح مي‌شود كه مسئوليت حسابرس، اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي بر اساس حسابرسي انجام شده طبق استانداردهاي حسابرسي است و بدين وسيله مسئوليت حسابرس از مسئوليت هيئت مديره در قبال تهيه صورتهاي مالي متمايز مي‌شود.

ت‌ـ17.     اشاره به استانداردهاي حسابرسي در گزارش حسابرس، براي استفاده‌كنندگان گزارش حامل اين پيام است كه حسابرسي طبق اين استانداردها انجام شده است.

ت‌ـ18.     حسابرس تنها زماني مجاز است به رعايت استانداردهاي حسابرسي در گزارش خود اشاره كند كه الزامات اين استانداردها را رعايت کرده باشد.

اظهارنظر حسابرس (رک: بند 28)

ت‌ـ19.     هدف از اشاره به استانداردهاي حسابداري در بند اظهارنظر، مطلع كردن استفاده‌كنندگان گزارش حسابرس از چارچوبي است كه اظهارنظر حسابرس برمبناي آن ارائه شده است.

ت‌ـ20.     همانطور كه در بند ت‌ـ9 اشاره شد، صورتهاي مالي ممكن است طبق استانداردهاي حسابداري ايران تهيه شده باشد و افزون بر آن ميزان انطباق آن با استانداردهاي بين‌المللي گزارشگري مالي افشا شود. همانطور كه در بند ت‌ـ29 تشريح شده است، به دليل اينکه چنين افشائياتي به روشني از صورتهاي مالي متمايز نيست، اظهارنظر حسابرس اين افشائيات را نيز دربرمي‌گيرد.

الف  ـ  اگر اطلاعات افشا شده درباره رعايت استانداردهاي بين‌المللي گزارشگري مالي گمراه كننده باشد، طبق استاندارد 705 اظهارنظر تعديل شده ارائه مي‌شود.

ب     ـ  اگر اطلاعات افشا شده گمراه كننده نباشد، اما به نظر حسابرس، آگاهي استفاده‌کنندگان از آن براي درك صورتهاي مالي، موضوعي اساسي است، طبق استاندارد 706 و به منظور جلب نظر استفاده‌کنندگان، يك بند تأكيد بر مطلب خاص به گزارش حسابرس افزوده مي‌شود.

ساير مسئوليتهاي گزارشگري (رک: بندهاي 30 و 31)

ت‌ـ21.     حسابرس افزون بر مسئوليت معمول خود طبق استانداردهاي حسابرسي مبني بر اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي، ممکن است مسئوليتهاي اضافي براي ارائه گزارش درباره موضوعات معين ديگر نيز داشته باشد. براي مثال، ممکن است از حسابرس درخواست شود در صورت برخورد با موضوعات خاصي در جريان حسابرسي صورتهاي مالي، آنها را گزارش کند. همچنين، ممكن است از حسابرس خواسته شود روشهاي اضافي خاصي را اجرا و نتيجه آن را گزارش كند يا راجع به موضوعات خاصي مانند کنترلهاي داخلي اظهارنظر كند.

ت‌ـ22.          در برخي موارد، قوانين يا مقررات مربوط ممكن است حسابرس را ملزم يا مجاز نمايند ساير مسئوليتهاي گزارشگري خود را در چارچوب گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي ايفا كند. در موارد ديگر، حسابرس ممكن است ملزم به صدور گزارش جداگانه باشد.

ت‌ـ23.     حسابرس بخشي مجزا از گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي را به ساير مسئوليتهاي گزارشگري اختصاص مي‌دهد تا به گونه‌اي شفاف اين مسئوليتها از مسئوليت‌ حسابرس طبق استانداردهاي حسابرسي مبني بر ارائه گزارش نسبت به صورتهاي مالي متمايز شود. در صورت لزوم، اين بخش مي‌تواند شامل عناوين فرعي براي توصيف محتواي بند يا بندهاي مرتبط با ساير مسئوليتهاي گزارشگري باشد.

امضاي حسابرس (رک: بند 32)

ت‌ـ24.     امضاي حسابرس مي‌تواند به نام مؤسسه حسابرسي، نام شخص حسابرس يا هر دو باشد.

تاريخ گزارش حسابرس (رک: بند 33)

ت‌ـ25.     تاريخ گزارش حسابرس،استفاده‌کنندگان را آگاه مي‌سازد كه حسابرس، اثر رويدادها و معاملاتي را كه تا آن تاريخ روي داده است و وي از آنها مطلع شده، مورد توجه قرار داده است. مسئوليت حسابرس در قبال رويدادها و معاملات واقع شده بعد از تاريخ گزارش حسابرس در استاندارد 560[1] تعيين شده است.

ت‌ـ26.     از آنجا كه حسابرس نسبت به صورتهاي مالي اظهارنظر مي‌كند و مسئوليت تهيه و ارائه صورتهاي مالي با هيئت مديره (يا ارکان مشابه آن) است، تا زماني كه صورتهاي مالي (شامل يادداشتهاي توضيحي) مربوط تهيه نشده و مديريت مسئوليت آنها را نپذيرفته باشد، حسابرس نمي‌تواند نسبت به كافي و مناسب بودن شواهد حسابرسي کسب شده نتيجه‌گيري كند.

ت‌ـ27.     مسئوليت تهيه و تأييد صورتهاي مالي شامل يادداشتهاي توضيحي مربوط به عهده هيئت مديره يا ارکان مشابه آن است. تأييد صورتهاي مالي بايد قبل از تاريخ گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي با‌شد و شواهد مربوط به آن اخذ شود.

ساير اطلاعات همراه صورتهاي مالي (رک: بندهاي 36 و 37)

ت‌ـ28.     واحد تجاري ممکن است طبق الزامات قانوني و مقرراتي يا به صورت اختياري اطلاعات ديگري را همراه صورتهاي مالي ارائه كند، که طبق استانداردهاي حسابداري الزامي نيست. براي مثال، چنين اطلاعاتي ممكن است براي توصيف اقلام خاص صورتهاي مالي ارائه شود. چنين اطلاعاتي معمولاً به شكل جداول پيوست يا به صورت يادداشتهاي جداگانه ارائه مي‌شود.

ت‌ـ29.     اظهارنظر حسابرس، ساير اطلاعاتي را كه به دليل ماهيت و چگونگي ارائه آن به روشني از صورتهاي مالي قابل تفكيك نيست، دربرمي‌گيرد. براي مثال، مي‌توان به مواردي اشاره داشت كه صورتهاي مالي حاوي يادداشتي درباره ميزان رعايت استانداردهاي بين‌المللي گزارشگري مالي است. همچنين اظهارنظر حسابرس به يادداشتها يا جداول پيوست كه به صورتهاي مالي عطف متقابل داده شده‌اند، تسري مي‌يابد.

ت‌ـ30.     زماني كه اظهارنظر حسابرس به ساير اطلاعات تسري مي‌يابد چنانچه اشاره به يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي در بند مقدمه گزارش حسابرسي كافي به نظر برسد، اشاره مشخص به چنين اطلاعاتي در بند مقدمه ضرورت ندارد.

ت‌ـ31.     با توجه به قوانين و مقررات يا مفاد قرارداد حسابرسي ممکن است ارائه ساير اطلاعات ضرورت نداشته باشد. ارزيابي حسابرس در مورد تفکيک مناسب ساير اطلاعات حسابرسي نشده از مجموعه اطلاعات حسابرسي شده به عواملي مانند نحوه ارائه اين اطلاعات در مجموعه حاوي صورتهاي مالي و ساير اطلاعات حسابرسي شده، و اينکه آيا ساير اطلاعات عنوان ”حسابرسي نشده“ دارند يا خير، بستگي دارد.

ت‌ـ32.     مديريت مي‌تواند با انجام اقداماتي مانند موارد زير نحوه ارائه ساير اطلاعات حسابرسي نشده را که ممکن است اشتباهاً حسابرسي شده محسوب شوند، به نحو مناسب تغيير دهد:

• حذف هرگونه عطف متقابل بين صورتهاي مالي و جداول پيوست يا يادداشتهاي جداگانه حسابرسي نشده به گونه‌اي كه مرز بين اطلاعات حسابرسي شده و حسابرسي نشده به حد كافي روشن باشد.
• ارائه ساير اطلاعات حسابرسي نشده به طور مجزا از صورتهاي مالي، يا در شرايطي که اين كار ممكن نيست، قرار دادن همه يادداشتهاي حسابرسي نشده به صورت فشرده در انتهاي يادداشتهاي الزامي صورتهاي مالي و مشخص كردن آنها با عنوان ”حسابرسي نشده“.

ت‌ـ33.     اين واقعيت كه ساير اطلاعات، حسابرسي نشده است، مسئوليت حسابرس را در قبال مطالعه آن اطلاعات براي مشخص كردن مغايرتهاي بااهميت احتمالي آن با صورتهاي مالي حسابرسي شده کاهش نمي‌دهد. مسئوليتهاي حسابرس در قبال ساير اطلاعات حسابرسي نشده در استاندارد 720[2] توصيف شده است.

پيوست

نمونه‌ گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي

مفروضات:

• مجموعه‌ كاملي از صورتهاي مالي حسابرسي شده است.
• صورتهاي مالي براي مقاصد عمومي و توسط هيئت مديره واحد تجاري طبق استانداردهاي حسابداري تهيه شده است.
• حسابرس، علاوه بر حسابرسي صورتهاي مالي، مسئوليتهاي گزارشگري ديگري را نيز طبق قانون به عهده دارد.

گزارش حسابرس مستقل

به مجمع عمومي عادي صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامي عام)

گزارش نسبت به صورتهاي مالي

صورتهاي مالي شركت نمونه شامل ترازنامه به تاريخ 29 اسفند ماه 1×13 و صورتهاي سود و زيان، سود و زيان جامع و جريان وجوه نقد براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور، و يادداشتهاي توضيحي 1 تا … توسط اين مؤسسه، حسابرسي شده است.

مسئوليت هيئت مديره در قبال صورتهاي مالي

مسئوليت تهيه صورتهاي مالي ياد شده طبق استانداردهاي حسابداري، با هيئت مديره شرکت است؛ اين مسئوليت شامل طراحي، اعمال و حفظ كنترلهاي داخلي مربوط به تهيه صورتهاي مالي است به گونه‌اي که اين صورتها عاري از تحريف بااهميت ناشي از تقلب يا اشتباه باشد.

مسئوليت حسابرس

مسئوليت اين مؤسسه، اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي ياد شده براساس حسابرسي انجام شده طبق استانداردهاي حسابرسي است. استانداردهاي مزبور ايجاب مي‌كند اين مؤسسه الزامات آيين رفتار حرفه‌اي را رعايت و حسابرسي را به گونه‌اي برنامه ريزي و اجرا کند كه از نبود تحريف بااهميت در صورتهاي مالي، اطمينان معقول کسب شود.

حسابرسي شامل اجراي روشهايي براي كسب شواهد حسابرسي درباره مبالغ و ديگر اطلاعات افشا شده در صورتهاي مالي است. انتخاب روشهاي حسابرسي به قضاوت حسابرس، از جمله ارزيابي خطرهاي تحريف بااهميت صورتهاي مالي ناشي از تقلب يا اشتباه، بستگي دارد. براي ارزيابي اين خطرها، كنترلهاي داخلي مربوط به تهيه و ارائه صورتهاي مالي به منظور طراحي روشهاي حسابرسي مناسب شرايط موجود، و نه به قصد اظهارنظر نسبت به اثربخشي كنترلهاي داخلي واحد تجاري، بررسي مي‌شود. حسابرسي همچنين شامل ارزيابي مناسب بودن رويه‌هاي حسابداري استفاده شده و معقول بودن براوردهاي حسابداري انجام شده توسط هيئت مديره و نيز ارزيابي كليت ارائه صورتهاي مالي است.

اين مؤسسه اعتقاد دارد كه شواهد حسابرسي کسب شده، براي اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي، كافي و مناسب است.

اظهارنظر

به نظر اين مؤسسه، صورتهاي مالي ياد شده، وضعيت مالي شركت نمونه (سهامي عام) در تاريخ 29 اسفند ماه 1×13 و عملكرد مالي و جريانهاي نقدي آن را براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور، از تمام جنبه‌هاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب نشان مي‌دهد.

گزارش در مورد ساير الزامات قانوني و مقرراتي

[شكل و محتواي اين بخش از گزارش حسابرس با توجه به ماهيت ديگر مسئوليتهاي گزارشگري حسابرس، متفاوت خواهد بود.]

[امضاي حسابرس]

[تاريخ گزارش حسابرس]

[نشاني حسابرس‌ـ مي‌تواند در سربرگ مؤسسه حسابرسي نيز درج شود]

1. استاندارد حسابرسي 560، ”رويدادهاي پس از تاريخ صورتهای مالی (تجدیدنظر شده 1396) “
2. استاندارد حسابرسي 720، ”ساير اطلاعات مندرج در گزارشهاي حاوي صورتهاي مالي حسابرسي شده“